Biblioteka

Biblioteka Publiczna Gminy Brzeziny

BIBLIOTEKA PUBLICZNA GMINY BRZEZINY

 62-874 Brzeziny, ul. 1000-lecia 10
tel. (62) 76 98 123
adres e-mail: biblioteka-brzeziny@o2.pl

Czynna:

Biblioteka publiczna była pierwszą placówką kulturalną działającą na terenie obecnej gminy Brzeziny. Niestety nie zachowały się dokumenty potwierdzające datę powstania biblioteki. Na podstawie pierwszego wpisu do księgi inwentarzowej przyjęto 15 stycznia  1950 roku  jako datę powołania tej instytucji. 

Prawdopodobnie jej powstanie miało związek z akcją likwidacji analfabetyzmu w Polsce po II wojnie światowej. Na mocy ustawy Sejmowej z dnia 7 kwietnia 1949 roku od września tegoż roku nauczyciele dokonywali spisu analfabetów do lat 50. Osoby nie umiejące czytać i pisać skierowane zostały na kurs nauki początkowej przy szkołach podstawowych. Władze powiatowe natomiast zaopatrywały w odpowiedni (ideologicznie) księgozbiór bibliotekę gminną. Mieściła się ona wówczas  w Ostrowie Kaliskim - tam miała swą siedzibę Gromada Ostrów Kaliski. Pierwszą kierowniczką biblioteki była mieszkanka Ostrowa Maria Doruch. Do biblioteki trafiły w tym czasie książki drukowane dużymi czcionkami przydatne dla wszystkich uczących się na kursach początkowych. W wielu wsiach organizowano punkty biblioteczne - podległe bibliotece gminnej ¹⁾. Niektóre z nich funkcjonowały jeszcze w latach osiemdziesiątych.  W roku 1962 Gromada Ostrów Kaliski przestała istnieć gdyż włączono ją do większej Gromady Brzeziny ²⁾. Prawdopodobnie wtedy przeniesiono bibliotekę do drewnianej remizy strażackiej w Brzezinach.

Kolejnym lokalem zajmowanym przez bibliotekę gminną był budynek Gminnej Rady Narodowej w Brzezinach, obecnie siedziba Urzędu Gminy. Kiedy w roku 1977 Maria Doruch odeszła na emeryturę stanowisko kierownika biblioteki objęła Maria Klupa. 1 października 1986 roku utworzono dodatkowo w bibliotece publicznej Oddział dla Dzieci i wówczas księgozbiór przeniesiono do siedziby Gminnego Ośrodka Kultury przy ul. 1000-lecia 10. Pierwszym pracownikiem wypożyczalni dla dzieci była Dorota Posiewała, a od 1988 roku Agata Wojtas.

Dokumentem potwierdzającym oficjalne powstanie biblioteki jest Zarządzenie Nr 4/84 Naczelnika Gminy Brzeziny z dnia 31 marca 1980 roku w sprawie ustalenia nazwy i zatwierdzenia statutu Gminnej Biblioteki Publicznej w Brzezinach. Została ona wpisana do rejestru instytucji upowszechniania kultury w Wydziale Kultury i Sztuki Urzędu Wojewódzkiego w Kaliszu pod numerem 38.  Biblioteka prowadziła wówczas jedną filię w Ostrowie Kaliskim, utworzoną 21 stycznia 1985 roku. Niestety od kilku lat jej działalność jest zawieszona. Uchwałą Nr 18/91 Rady Gminy Brzeziny z dnia 26 czerwca 1991 roku połączono Gminny Ośrodek Kultury i Gminną Bibliotekę Publiczną w jedną jednostkę organizacyjną z zachowaniem autonomii biblioteki ³⁾.  Stan ten trwa do chwili obecnej. Do roku 2008  biblioteką kierowała Maria Klupa, a od stycznia 2009 roku funkcję tę powierzono Agacie Wojtas. Od tego samego roku Oddział dla Dzieci prowadzi Marta Filipczak.

 W kwietniu 2009 roku Gmina Brzeziny złożyła wniosek do Departamentu Programów Rozwoju Obszarów Wiejskich Urzędu Marszałkowskiego w Poznaniu w projekcie „Odnowa  i Rozwój Wsi" na rozbudowę budynku GOK w Brzezinach. Inwestycję zrealizowano w dwóch etapach - w 2010 roku dokonano rozbiórki dachu istniejącego budynku, przebudowano pomieszczenia parteru oraz rozbudowano i nadbudowano dodatkowe piętro budynku - salę i scenę, zaplecze sanitarne, kuchenne oraz przebieralnie. W  II etapie w roku 2011 - wykonano wszystkie pozostałe prace wykończeniowe z montażem windy dla niepełnosprawnych i dostosowaniem budynku do wymogów bezpieczeństwa p. pożarowego. Biblioteka została przeniesiona wtedy na wyższą kondygnację i zajmuje obecnie prawie 122m². Dodatkowo wyposażona została w nowoczesne i funkcjonalne umeblowanie.

Charakterystyka społeczności lokalnej w której funkcjonuje biblioteka

Brzeziny położone są na lewym brzegu rzeki Pokrzywnicy - w dorzeczu rzeki Prosny, na skraju rozległych lasów. Z  ich powstaniem  wiąże się legenda autorstwa Eligiusza Kor - Walczaka „Baśń o wielkiej miłości", a jej bohaterowie, dąb i brzoza, nierozerwalnie kojarzą się z krajobrazem Brzezin. Zostały również wykorzystane w herbie gminy. Jest nim tarcza podzielona na trzy części. Każda z nich odzwierciedla najbardziej charakterystyczne osobliwości właściwe gminie Brzeziny. Część pierwsza przedstawia rybę na niebieskim tle, co oznacza, iż w samych Brzezinach oraz na terenie gminy znajduje się duża ilość stawów rybnych. Drugim elementem jest brzoza na zielonym tle, będąca symbolem nazwy miejscowości (od dużej częstotliwości występowania tej odmiany). Kolor zielony symbolizuje dużą ilość lasów i terenów zielonych. W części trzeciej umieszczono paproć na brązowym tle - nawiązanie do rezerwatu „Brzeziny", w którym znajduje się stanowisko chronionego gatunku paproci o nazwie „Długosz Królewski".

Brzeziny zaczęły stawać się letniskiem dla mieszkańców Kalisza już w latach międzywojennych. W okresie powojennym różne zakłady pracy z Kalisza i Łodzi zaczęły tworzyć tu swoje ośrodki wczasowe. Jednak istotnym czynnikiem, który zdecydowanie wpłynął na rozwój turystyki i usług z nią związanych, było uruchomienie w roku 1972 stałego połączenia autobusowego Kalisz - Brzeziny. Rozwinęła się wtedy także tzw. turystyka weekendowa związana z wędkowaniem i zbieraniem grzybów. Obecnie Brzeziny liczą 1179 mieszkańców i są dynamicznie rozwijającym się ośrodkiem administracyjnym, turystycznym i handlowo - usługowym. Obok podstawowych obiektów użyteczności publicznej funkcjonujących obecnie w Brzezinach takich jak: urząd gminy, dwa ośrodki zdrowia, szkoła podstawowa, przedszkole, gimnazjum wyposażone w 2 boiska sportowe, poczta, filie dwóch banków, prężnie rozwija się działalność gospodarcza. Powstają nowe punkty gastronomiczne, sklepy, zakłady usługowe, gospodarstwa agroturystyczne. Tak duże zmiany w działalności gospodarczej mieszkańców Brzezin wynikają z jednej strony z wybranego kierunku rozwoju ekonomicznego wsi, ale  w pewnej mierze także zostały wymuszone przez utratę miejsc pracy w Kaliszu. Dominującym typem działalności w branży produkcyjnej jest produkcja opakowań drewnianych i stolarstwo. Największa część mieszkańców gminy utrzymuje się jednak z rolnictwa. Grunty orne, łąki, pastwiska oraz lasy zajmują ¾ terenu całej gminy. Dzięki temu Brzeziny zachowują swój podstawowy walor, jakim jest duży udział lasów, stanowiących obecnie aż 41,9 % ogólnej powierzchni. Jest to jednocześnie gwarancją zachowania specyficznego mikroklimatu, tak cennego dla mieszkańców miast. Ze względu na liczne walory turystyczno - krajoznawcze Brzeziny stają się coraz bardziej atrakcyjnym miejscem turystyki i wypoczynku letniego jak i sobotnio-niedzielnego. Duże nadzieje na rozwój gospodarczy Brzezin wiąże się z budową, w niedalekiej przyszłości, zbiornika retencyjnego „Wielowieś Klasztorna" na rzece Prośnie. Brzeziny to nie tylko wypoczynek, prężnie rozwija się tutaj ruch społeczno-artystyczny. Skupia się on wokół Gminnego Ośrodka Kultury i Biblioteki Publicznej. Bardzo dobra współpraca ze szkołami, urzędem gminy i innymi instytucjami owocuje coroczną organizacją wielu ciekawych imprez artystycznych i uroczystości, np.: przeglądy zespołów folklorystycznych. Na terenie gminy działa 14 Kół Gospodyń Wiejskich. Koła te organizują wiele imprez we własnych środowiskach, jak również współdziałają  z Ośrodkiem Kultury. Dzięki temu z ich szeregów powstał Zespół Pieśni „Brzezinianki". Seniorzy z terenu gminy mają możliwość integracji w Kole Emerytów i Rencistów. W strukturach GOK-u działa również  Biblioteka Publiczna Gminy Brzeziny. Mimo skromnych środków finansowych, placówka stara się poszerzać ofertę usług by przyciągać nowych użytkowników.

Potencjał biblioteki

Biblioteka znajduje się w centrum Brzezin, w nowym budynku, wyróżniającym się na tle pozostałych. Jest widoczna i dobrze oznakowana. Placówka posiada przestronne pomieszczenia, wyposażone w nowoczesne umeblowanie. Infrastruktura budynku umożliwia wygodne korzystanie z biblioteki różnym grupom użytkowników w tym osobom niepełnosprawnym (winda, podjazdy, toalety). Kolorowy i przytulny Oddział dla Dzieci zachęca do odwiedzin najmłodszych czytelników. Czytelnia może być miejscem spotkań różnych grup i organizacji społecznych. Mieszkańcy mają ponadto bezpłatny dostęp do Internetu. Oprócz nowości wydawniczych biblioteka oferuje czytelnikom pomoc w korzystaniu ze źródeł informacji, bogaty księgozbiór z dziedziny profilaktyki uzależnień oraz wiele nowości z literatury pięknej dla dzieci i młodzieży, realizuje ponadto szeroko rozumianą działalność informacyjną i kulturalną. Warta podkreślenia jest również aktywność promocyjna - opracowanie plakatów informacyjnych, folderów i ulotek promujących działalność biblioteki oraz walory turystyczne gminy. Wykwalifikowani pracownicy (wykształcenie wyższe bibliotekarskie i artystyczno-pedagogiczne) wykorzystują swoją wiedzę i doświadczenie w pracy z najmłodszymi czytelnikami organizując lekcje biblioteczne, zajęcia edukacyjne, spotkania autorskie, warsztaty plastyczne, wycieczki, konkursy itp. Od lutego 2012 roku przy bibliotece funkcjonuje galeria, w której prezentowane są wystawy indywidulane i zbiorowe. Głównym założeniem działalności galerii jest promowanie artystycznych pasji mieszkańców, młodych talentów oraz twórczości plastycznej dzieci.                                                                                           

W 2011 roku na zaproszenie biblioteki powiatowej w Opatówku (jako biblioteki wiodącej)  placówka przystąpiła do Programu Rozwoju Bibliotek. Program ten realizuje Fundacja Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego i ma on na celu ułatwić polskim bibliotekom publicznym dostęp do komputerów, Internetu i szkoleń. PRB w Polsce jest wspólnym przedsięwzięciem Fundacji Billa i Melindy Gates oraz Polsko - Amerykańskiej Fundacji Wolności. Poprzez udział w programie biblioteka otrzymała sprzęt multimedialny: komputer stacjonarny, urządzenie wielofunkcyjne, drukarkę A3 i aparat fotograficzny. Ponadto bibliotekarze mogli rozwinąć się zawodowo uczestnicząc w warsztatach z zarządzania nowoczesną placówką, szkoleniach specjalistycznych i informatycznych. Nadal w ramach programu wzbogacają swoją wiedzę poprzez kontakt z ekspertami z różnych dziedzin. Dzięki nabytym w ten sposób  kompetencjom biblioteka wzbogaca swoją ofertę dla różnych grup użytkowników, co w ciągu kilku miesięcy zaowocowało ogromnym wzrostem czytelników i wypożyczeń. Końcowym efektem udziału w programie jest opracowany i zatwierdzony przez trenera Centrum Aktywności Lokalnej (Lenę Chotkiewicz), „Plan Rozwoju Biblioteki Publicznej w Brzezinach", uwzględniający specyfikę gminy i potrzeby mieszkańców oraz wyznaczający priorytetowe obszary działalności biblioteki. 

Wokół biblioteki udało się również skupić grono hobbystów, ludzi nietuzinkowych, którzy chcą dzielić się swoją wiedzą i pasją z innymi. Brzezińska biblioteka współpracuje na co dzień z wieloma organizacjami i placówkami z ternu gminy, m. in.: przedszkole, szkoły podstawowe, gimnazjum, Gminny Ośrodek Kultury, pracownicy leśnictw, OSP, koła gospodyń wiejskich, koło łowieckie, zespoły folklorystyczne i miejscowi twórcy ludowi, ksiądz proboszcz, TOZ/Oddział w Kaliszu, gospodarstwa agroturystyczne, pasjonaci: fotograf amator, kolekcjoner militariów, plastycy.  Najciekawsze przedsięwzięcia naszej biblioteki to: "Zielone lekcje" w miejscowych rezerwatach: "Olbina" (jodły) i "Brzeziny" (paproci długosz królewski) z udziałem pracownika Nadleśnictwa Kalisz, warsztaty graficzne dla dzieci i młodzieży, wieczornica poświęcona lokalnym tradycjom świątecznym w scenografii starej chaty wiejskiej, wystawy fotografii, rysunku w ramach cyklu „Galeria ludzi z pasją", „Noc z baśniami" w bibliotece, spotkania autorskie z najpopularniejszymi pisarzami dla dzieci i młodzieży, cykl zajęć dla dzieci ph. „Tego nie ma w podręczniku", spotkanie z aktorem, z podróżnikami, etc.

Dane statystyczne (stan na 31.12.2013)

Zbiory biblioteczne:

Księgozbiór Biblioteki Publicznej Gminy Brzeziny liczy obecnie - 26.810 woluminów (na 100 mieszkańców przypada 457,2  książki);

Struktura księgozbioru:

• literatura piękna dla dzieci stanowi 29,8 % ogółu księgozbioru
• literatura piękna dla dorosłych - 42,9 %
• literatura niebeletrystyczna - 27,3 %

W 2013 roku do biblioteki przybyło 916  książek. W tym:

• z budżetu biblioteki oraz dotacji ministerialnej zakupiono 585 woluminów,
• z darów przybyło 331 wol.

Zakup na 100 mieszkańców wyniósł  10  książek. W 2013 roku biblioteka wydała na zakup nowości wydawniczych: ze środków własnych 5.000zł oraz 3.920zł z dotacji Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Czytelnicy i wypożyczenia

W 2013 roku Bibliotekę Publiczną Gminy Brzeziny odwiedziło 6.879 osób. W roku sprawozdawczym zarejestrowano ogółem 848 czytelników (w tym 370 osób to dzieci). Na 100 mieszkańców naszej gminy 14,5%  to czytelnicy naszej biblioteki. W ubiegłym roku w placówce wypożyczono 12.381 woluminów. Mimo ogólnej tendencji spadkowej w całym kraju, w naszej placówce nastąpił  kolejny wzrost w porównaniu z  rekordowym rokiem 2012 i wynosi on:

• wśród czytelników o 70 osób;
• w wypożyczeniach o 466 woluminy.

Działalność kulturalno - oświatowa w 2013 roku

W roku sprawozdawczym Biblioteka Publiczna Gminy Brzeziny zorganizowała ogółem 30 imprez. W tym:

• 22 imprezy edukacyjne (np. lekcje biblioteczne),
• 4  imprezy literackie,
• 4 wystawy

W imprezach tych uczestniczyło ogółem 1.945 osób.

¹⁾ „Kronika Gromady Brzeziny w powiecie kaliskim", t.1, Kalisz 1965, s. 112-113.

²⁾ „Kronika Gromady Brzeziny w powiecie kaliskim", t.1, Kalisz 1965, s. 144.

³⁾ Uchwała Nr 18/91 Rady Gminy Brzeziny z dnia 26 czerwca 1991 roku.

Tekst: Pracownicy Biblioteki Publicznej