Informacje o zagrożeniach w cyberprzestrzeni w języku łatwym do czytania i zrozumienia
Informacje o zagrożeniach w cyberprzestrzeni
![Logo tekstu łatwego do czytania i rozumienia ETR Logo tekstu łatwego do czytania i rozumienia ETR](zasoby/files/pozostale/cyberbezpieczenstwo/2022/etr-cyberbezpieczenstwo/01.png)
w języku łatwym do czytania i zrozumienia
Obraz przedstawia logo tekstu łatwego do czytania i rozumienia: głowa nad otwartą książką i podniesiony w górę kciuk w geście OK
Cyberprzestrzeń
![Ikona tabletu Ikona tebletu](zasoby/files/pozostale/cyberbezpieczenstwo/2022/etr-cyberbezpieczenstwo/02.png)
Cyberprzestrzeń to wirtualna przestrzeń, w której znajdują się elektroniczne informacje.
Do elektronicznych informacji mają dostęp komputery na całym świecie.
Dostęp do elektronicznych informacji jest nieograniczony i otwarty.
Cyberbezpieczeństwo
Cyberbezpieczeństwo to zapewnienie ochrony w cyberprzestrzeni.
Ochrona ta polega głównie na zatrzymaniu zagrożeń występujących w cyberprzestrzeni.
Informacje i porady o zagrożeniach występujących w cyberprzestrzeni![Ikona - Uwaga Ikona - Uwaga](zasoby/files/pozostale/cyberbezpieczenstwo/2022/etr-cyberbezpieczenstwo/03.png)
- Nie ufaj, gdy ktoś chce pobrać twoje dane osobowe w przychodzącej wiadomości:
- e-mail,
- sms,
- na stronie www.
- Nie ufaj, gdy ktoś chce pobrać twoje dane osobowe i mówi, że jest przedstawicielem:
Dane osobowe to wszelkie informacje, dzięki którym możemy zidentyfikować osobę fizyczną.
- Nie ufaj, gdy ktoś prosi twoje dane autoryzacyjne.
Dane autoryzacyjne to informacje, dzięki którym otrzymasz dostęp do konkretnego pliku lub aplikacji w cyberprzestrzeni.
- Nie ufaj, gdy ktoś nakłania cię do zainstalowania aplikacji zdalnego dostępu na twoim komputerze lub telefonie.
![Ikona - pobirania Ikona - pobirania](zasoby/files/pozostale/cyberbezpieczenstwo/2022/etr-cyberbezpieczenstwo/05.png)
Zdalny dostęp to kontrolowanie twojego komputera lub telefonu przez Internet z innego urządzenia.
- Podaj swoje dane osobowe lub autoryzacyjne tylko wtedy, kiedy masz pewność, że jest to osoba upoważniona do przetwarzania twoich danych.
![Ikona - Zufana osoba Ikona - Zufana osoba](zasoby/files/pozostale/cyberbezpieczenstwo/2022/etr-cyberbezpieczenstwo/06.png)
- Instaluj aplikacje tylko ze znanych i zaufanych źródeł.
![Ikona - Lupy Ikona - Lupy](zasoby/files/pozostale/cyberbezpieczenstwo/2022/etr-cyberbezpieczenstwo/07.png)
- Nie otwieraj od nadawcy, którego nie znasz
- wiadomości e-mail,
- linków.
- Każdą wiadomość e-mail można sfałszować.
![Ikona - znaczka OK Ikona - znaczka OK](zasoby/files/pozostale/cyberbezpieczenstwo/2022/etr-cyberbezpieczenstwo/09.png)
W nagłówku wiadomości e-mail najedź kursorem myszy na pole „Received from:” albo „Otrzymane od”.
W ten sposób sprawdzisz rzeczywisty adres serwera nadawcy wiadomości.
- Sprawdź czy adres konta e-mail nadawcy w polu „From” oraz „Reply to” są takie same.
![Ikona - plik i kłudka Ikona - plik i kłudka](zasoby/files/pozostale/cyberbezpieczenstwo/2022/etr-cyberbezpieczenstwo/10.png)
Jeżeli się różnią to może wskazywać to na próbę oszustwa.
- Jeżeli w wiadomości e-mail wysyłasz poufne dane to je szyfruj.
- Cyberprzestępca może podszyć się pod dowolną tożsamość.
![Ikona - URL Ikona - URL](zasoby/files/pozostale/cyberbezpieczenstwo/2022/etr-cyberbezpieczenstwo/11.png)
Jeżeli chcesz zachować bezpieczeństwo wiadomości tekstowych (SMS) sprawdź adres url.
Adres url to adres, z którego domyślnie wysłano do Ciebie wiadomość sms.
- Jeżeli podałeś swoje dane do logowania na podejrzanej stronie to jak najszybciej zmień hasło.
![Ikona - haslo Ikona - haslo](zasoby/files/pozostale/cyberbezpieczenstwo/2022/etr-cyberbezpieczenstwo/12.png)
- Jeżeli włamano się na Twoje konto e-mail to jak najszybciej zmień hasło.
- Używaj programów antywirusowych na komputerze i urządzeniach mobilnych.
![Ikona - antywirus Ikona - antywirus](zasoby/files/pozostale/cyberbezpieczenstwo/2022/etr-cyberbezpieczenstwo/13.png)
- Program antywirusowy zabezpieczy Twoje urządzenia w cyberprzestrzeni przed takimi zagrożeniami jak:
- Wirus
- Robak
- Trojan
- Niebezpieczna aplikacja typu ransomware, adware, keylogger, spyware dialer, phishing
- Narzędzia hakerskie
- Backdoor
- Rootkit
- Bootkit
- exploit
- Brak aktualizacji zwiększa podatność na zagrożenia w cyberprzestrzeni.
![Ikona - Aktualaizcja Ikona - Aktualaizcja](zasoby/files/pozostale/cyberbezpieczenstwo/2022/etr-cyberbezpieczenstwo/14.png)
Aktualizuj na komputerze i urządzeniach mobilnych takie oprogramowanie jak:
- System operacyjny
- Aplikacje użytkowe
- Programy antywirusowe
- Do:
- e-usług publicznych,
- bankowości elektronicznej
loguj się tylko i wyłącznie, kiedy posiadasz aktualny system operacyjny, które jest wspierany przez producenta.
- Do różnych usług elektronicznych korzystaj z różnych haseł.
- Stosuj dwuetapowe uwierzytelnienie, tam gdzie jest to możliwe:
![Ikona - dwuetapowe uwierzytelnienie Ikona - dwuetapowe uwierzytelnienie](zasoby/files/pozostale/cyberbezpieczenstwo/2022/etr-cyberbezpieczenstwo/15.png)
- Na kontach społecznościowych,
- Na koncie e-mail,
- W usługach e-administracji,
- W usługach finansowych.
- Regularnie zmieniaj hasła.
- Nie udostępniaj nikomu swoich haseł.
- Pracuj na najniższych możliwych uprawnieniach użytkownika.
- Wykonuj kopie bezpieczeństwa.
- Skanuj urządzenia zewnętrzne, które podłączasz.
![Ikona - szukania Ikona - szukania](zasoby/files/pozostale/cyberbezpieczenstwo/2022/etr-cyberbezpieczenstwo/16.png)
- Skanuj regularnie wszystkie dyski twarde zainstalowane na Twoim komputerze.
- Kontroluj uprawnienia aplikacji, które instalujesz.
- Unikaj korzystania z otwartych sieci Wi-Fi.
- Jeżeli podajesz poufne dane na stronie internetowej, sprawdź czy posiada ona certyfikat SSL.
![Ikona - Certyfikat SSL Ikona - Certyfikat SSL](zasoby/files/pozostale/cyberbezpieczenstwo/2022/etr-cyberbezpieczenstwo/17.png)
Certyfikat SSL to zabezpieczenie przesyłanych danych między używaną przeglądarką, a serwerem.
- Zabezpieczaj router poprzez:
- Ustawienie silnego hasła do sieci Wi-Fi,
- Zmianę nazwy sieci Wi-Fi,
- Zmianę hasła do panelu administratora
- Ustawienie poziomu zabezpieczeń połączenia z siecią Wi-Fi, polecane jest WPA2 lub wyższe,
- Aktualizację oprogramowania routera,
- Wyłączenie funkcji WPS,
- Aktywację funkcji Gościnna Sieć Wi-Fi i „Guest Network”.
- Szyfruj dyski komputera:
Więcej informacji i porad o cyberbezpieczeństwie można znaleźć na stronach internetowych:
Zgłaszanie incydentów bezpieczeństwa odbywa się na stronie internetowej:
https://incydent.cert.pl/#!/lang=pl
“© European Easy-to-Read Logo: Inclusion Europe. More information at www.inclusion-europe.eu/easy-to-read”.